Kiluanji Kia Henda, “Spacecraft Icarus 13 – The first journey to the Sun”
(The launch of Icarus 13), 2008
/źródło:http://artecapital.net/perspectivas.php?ref=101/
KILUANJI KIA HENDA – Artysta angolski, urodzony w Luandzie w 1979 roku, autodydakta, porusza się głównie w obszarze videoartu i fotografii. Szczególnie zainteresowany kwestiami angolskiej tożsamości, kolonialnej spuścizny, międzynarodowymi interwencjami i wpływami na terenie Angoli, post kolonializmem. W swoich pracach analizuje także wątki pamięci zbiorowej, kolektywnych wyobrażeń, idei i marzeń, szczególnie w kontekście dyskursu historycznego i narodowego.
Kiluanji Kia Henda, “Spacecraft Icarus 13 – The first journey to the Sun”
(Astronomy Observatory), 2008
/źródło:http://artecapital.net/perspectivas.php?ref=101/
Kiluanji Kia Henda, “Spacecraft Icarus 13 – The first journey to the Sun”, Instalação, 2008
/źródło:http://artecapital.net/perspectivas.php?ref=101/
Swoje prace prezentował na całym świecie. W 2005 roku uczestniczył w rezydencji artystycznej poprzedzającej I Triennale w Luandzie, dzięki której podróżując po Angoli zrealizował projekt Ngola Bar, prezentowany podczas I Triennale w Luandzie w 2007 roku oraz na 52 Biennale w Wenecji w ramach wystawy Check List_Luanda Pop. W 2008 roku podczas rezydencji w trakcie III Triennale w Guangzou zainaugurowanego pt. „Farewell to Post-Colonialism” przygotował projekt Ikarus 13, w którym w serii fotografii i instalacji przedstawia historię fikcyjnej podróży Afrykańczyków w kierunku słońca. Do realizacji projektu wykorzystał elementy krajobrazu, monumenty i architekturę Angoli, pozostałości z okresu kolonialnego i wojny domowej, proponując nowy model interpretacyjny, afrofuturyzm. Uczestniczy w wystawach zbiorowych w SOSO w São Paulo i w Luanda: Smooth and Rave w Salwadorze w Bahii a także w Lizbonie, Bordeaux, Luandzie i Lubumbashi. W 2010 roku podczas rezydencji w Wenecji zrealizował projekt Self Portrait As A White Man, w którym porusza tematy związane z diasporą i imigracją. W 2011 roku został finalistą BES FOTO.
Kiluanji Kia Henda The Merchant of Venice Inkjet print on aluminum 2010
źródło: http://www.buala.org/en/face-to-face/self-portrait-as-a-white-man
KIZOMBA – Jest gatunkiem muzyki oraz stylem tańca, tworzonym w Angoli od końca lat 70-tych XX wieku. W piosenkach, śpiewanych głównie w języku portugalskim, delikatna, romantyczna nuta przeplata się z dynamicznym rytmem. Źródła Kizomby leżą w Sembie, która ewoluowała z tradycyjnych form muzycznych, w te bliższe gustom młodzieży, stając się mieszanką rytmów i smaków. Taniec jest pełen ciepła i zmysłowości a teksty są często oparte na temacie miłości i pasji. Uwaga! W Portugalii słowo Kizomba używane jest dla każdego typu muzyki, nawet jeśli nie pochodzi z Angoli np.: zouk (tradycyjny styl w muzyce karaibskiej, zapoczątkowany na francuskojęzycznych wyspach Gwadelupa i Martynika. Zyskał światową popularność w latach 80.
Istnieje kilka stylów Kizomby:
- Passada - styl klasyczny
- Tarraxinha
- Quadradrinha
- Ventoinha
KILANDUKILU – KILANDUKILU BALLET NACIONAL DE ANGOLA - W języku kimbundu, słowo Kilandukilu oznacza zabawę i to właśnie ona jest podstawą ich działania. Ideą artystów jest rehabilitacja folkloru poprzez przypominanie i prezentowanie szerokiej publiczności różnorodnych form tradycyjnych, które realizują się pomiędzy tańcem i muzyką, w której wykorzystują min. takie instrumenty muzyczne jak: djembé, reco-reco (dikanza) czy batuque a oprawą scenograficzną i kostiumograficzną. W swoich performansach, czerpią przede wszystkim ze źródeł własnej kultury ale również z tradycji pozostałych kultur afrykańskich. Grupa istnieje już ponad 27 lat. Podróżuje po całym świecie min.: Korei, Szwecji, Kubie, Polsce, Brazylii, Niemczech, Portugalii, Japonii, Kostaryce czy Hiszpanii. Ich przedsięwzięcia były nagradzane na licznych festiwalach i sympozjach, gdzie podkreślano przede wszystkim ich wkład w ratowanie tradycji i tożsamości angolskiej.
KINEMATOGRAFIA – Trudna i skomplikowana historia Angoli odcisnęła swoje piętno na kinie narodowym. Stało się tak zarówno w kontekście rozwoju i produkcji filmowej jak i w warstwie merytorycznej filmów. Narodowe kino Angoli narodziło się zatem wraz z odzyskaniem niepodległości, wszystkie filmy jakie powstawały do tego czasu, a także i później podczas krwawej wojny domowej były produkcjami portugalskimi albo realizowanymi przez obcych twórców min.: Um Italiano em Angola (1968) w reżyserii Ettore Scoli.
Pierwszą osobą związaną z tworzeniem się tożsamości angolskiej w kinie jest Sarah Maldolor. Jej dzieła „Monangambê” (1971), i „Sambizanga” (1972), inspirowane twórczością pisarską Luandino Vieiry stały się fundamentem kinematografii Angoli. Sarah Maldoror, urodzona na małej karaibskiej wyspie Guadelupe jako Sarah Ducados jest reżyserką, producentką i czołową postacią afrykańskiego i karaibskiego kina i filmu. Po studiach teatralnych i stworzeniu w Paryżu pierwszej w historii trupy teatralnej złożonej z czarnych aktorów, Les griots, Sarah Maldoror studiowała film w Moskwie. Była towarzyszką życia angolskiego poety Pinto de Andrade, jednego z przywódców Ruchu Ludowego na rzecz Wyzwolenia Angoli (MPLA). Najbardziej znanym dziełem Maldolor jest „Sambizanga” (nazwa biednej robotniczej dzielnicy Luandy) oparta na wydarzeniach, które miały miejsce w 1961 roku, czternaście lat przed uzyskaniem niepodległości przez Angolę. Film opowiada historię budowlańca należącego do antykolonialnej podziemnej siatki, aresztowanego i więzionego przez władze portugalskie. Zamęczony na śmierć, nie ujawnia nazwisk współtowarzyszy. Równolegle do tragicznych losów mężczyzny, widz śledzi trudną sytuację w jakiej znalazła się żona budowlańca. Maria wyrusza pieszo w poszukiwaniu męża: po przybyciu do więzienia otrzymuje informację o jego śmierci. „Sambizanga” kończy się sceną, w której bojownicy omawiają przyszły atak na więzienie Luanda, znienawidzony symbol ucisku Angolczyków. Autorka celowo skupia się na pobudkach, które doprowadziły do przebudzenia świadomości i powstania zbrojnego, analizuje ich tło i uwarunkowania, spychając same wydarzenia na drugi plan. Film emanuje kameralnym tonem i liryzmem.
Następnym krokiem decydującym dla X muzy są dopiero lata dziewięćdziesiąte i twórczość António Ole. Luandyjski malarz, filmowiec i fotograf, ukończył American Film Institute w Los Angeles oraz studiował afro-amerykańską kulturę i kino w University of California. Ole stworzył ogromny dorobek, koncentrując się na tematach związanych z kolonizacją, wojną domową, głodem, konfliktami społecznymi podkreślając szczególną zdolność człowieka do oporu i przetrwania. W ciągu swojej artystycznej kariery wykreował własny styl oparty na formalnym i estetyczny eklektyzmie. Jego prace to rysunki, malarstwo, rzeźba, instalacje, fotografie, wideo i kino. Wyreżyserował kilka filmów dokumentalnych i filmów o życiu i historii Angoli, takich jak: „Os Ferroviários” (1975), „O Ritmo dos Ngola Ritmos” (1978), „Sonangol: 10 Anos Mais Forte„ (1987).
Kolejnym etapem który trwa do dziś jest tworzenie się współczesnego kina zarówno autorskiego jak i komercyjnego. Ramami początkowymi tego procesu jest początek XXI wieku i pojawienie się nowej generacji twórców angolskich. Maria João Ganga, Mariano Bartolomeu i Zézé Gamboa podbijają światowe festiwale. W 2003 roku powstał Angolski Instytut Kinematografii, Sztuk Audiowizualnych i Multimediów (IACAM) a także plan rozwoju, renowacji i konserwacji zbiorów filmowych Angoli. W 2008 roku odbył się I Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Luandzie, którego kolejne odsłony organizowane są każdego roku.
